به گزارش تحریریه، مرکز پژوهشی «Economist Intelligence Unit» مستقر در لندن تحقیق مبسوطی را در مورد وضعیت اقتصادی کشورهای خاورمیانه از جمله جمهوری اسلامی ایران انجام داده و به پیش بینی آینده آن ها پرداخته است. 

در نخستین شماره از مجموعه گزارش های ترجمه شده این مرکز به صورت خلاصه به چشم انداز اقتصادی ایران در سال های ۲۰۲۲ تا ۲۰۲۶ پرداخته می شود.

این مرکز پژوهشی آورده است: 

گسترش تولیدات صنعتی، دستیابی به میانگین های بالاتر در صادرات نفت به چین و افزایش دیرهنگام نرخ واکسیناسیون کووید۱۹ از رشد مثبت ایران درسال های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ حمایت می کند. با این حال، مذاکرات طولانی با ایالات متحده بر سر رفع تحریم ها، دامنه افزایش بیشتر حجم صادرات را در بیشتر سال های یاد شده محدود می کند و تورم به سرعت بر مصرف خصوصی تاثیر زیادی خواهد گذاشت{ارزش کالاها و خدمات مصرفی که توسط افراد خانوار خریداری و مصرف می شود.}

در نتیجه، ما انتظار داریم که رشد تولید ناخالص داخلی واقعی ایران در سال ۲۰۲۱ و۲۲ به ۲ درصد کاهش یابد. پس از آن در سال ۲۰۲۲ و۲۰۲۳ به شدت افزایش خواهد یافت و به ۸.۹ درصد خواهد رسید، زیرا یک سال کامل لغو بی وقفه تحریم ها باعث افزایش حجم صادرات نفت نزدیک به ۲۰۰ درصد می شود.

با این حال، بهبود اقتصادی عمدتا در بخش هایی مانند نفت و گاز متمرکز خواهد شد و حوزه خدمات از این بهبود عقب خواهند ماند. در نتیجه و در شرایط تورم همچنان بالا، متوسط رشد دستمزد در کل اقتصاد در شرایط واقعی همچنان ضعیف و کم باقی خواهد ماند. این بدان معناست که با وجود سطح فقر در حال حاضر بعید به نظر می رسد که این نرخ کاهش یابد و این امر بر چشم انداز شرکت های خارجی صادر کننده کالاهای غیر سرمایه ای (مانند مواد غذایی و کالاهای مصرفی) به ایران تاثیر می گذارد.

با توجه به ماهیت نامتقارن بهبود اقتصادی، بازگرداندن تحریم های ایالات متحده از سال ۲۰۲۴ (با تغییر دولت در آمریکا) احتمالا اقتصاد ایران را در سال های ۲۰۲۴ تا ۲۰۲۷ مجددا به رکود بازگرداند.

تورم

کاهش ارزش ریال در بازار موازی، کمبودهای ناشی از تحریم‌ ها، پرداخت بدهی دولت از طریق انتشار پول و کسری مالی همچنان باعث افزایش سریع تورم می‌شود که در ژانویه تا سپتامبر به طور متوسط سالانه ۴۶.۴ درصد بوده است. در شرایطی که دولت تصمیم بگیرد با چاپ پول، کسری بودجه را تامین و به صورت کوتاه‌ مدت به افزایش عرضه پول ادامه دهد، این خطر وجود دارد که چنین تصمیمی ایران را به سمت یک مارپیچ ابرتورمی ویرانگر سوق دهند. با این حال، افزایش شدید صادرات نفت در نیمه اول دوره مورد پیش ‌بینی، کمبود ارز خارجی را کاهش داده و از ایجاد شرایط ابرتورمی مداوم جلوگیری می‌کند.

در نتیجه، انتظار داریم که تورم در سال ۲۰۲۲ به ۲۳ درصد کاهش یابد. با تداوم این روند و افزایش صادرات نفت باعث تقویت ریال در بازار موازی می شود، متوسط تورم در سال ۲۰۲۳ به ۱۷.۲ درصد کاهش خواهد یافت. با این حال، این رقم ها دوباره افزایش خواهد یافت. در سال‌ های ۲۰۲۴ تا۲۰۲۶ ، به دلیل بدتر شدن روابط با ایالات متحده، کاهش ارزش پول سرعت می یابد.

نرخ تبدیل

ایران نرخ ارز رسمی ۴۲۰۰ تومان به ازای هر دلار آمریکا را برای واردات تعداد انگشت شماری مواد غذایی حفظ می کند. با این حال، نرخ رسمی یاد شده تا حد زیادی از اواسط سال ۲۰۱۸ حذف شده است و نرخ موازی (که در اوایل نوامبر در حدود ۲۷ هزار و ۵۰۰ تومان به ازای هر دلار آمریکا معامله می شد) به طور گسترده از جمله برای بودجه های دولتی استفاده می شود. در کوتاه مدت، مقامات مجبور خواهند شد در صورت لزوم از ذخایر فعلی خود برای حمایت از نرخ موازی در مواجهه با نوسانات گاه به گاه استفاده کنند.

با این حال، نرخ بازار احتمالا از حدود اواسط سال ۲۰۲۲ تا اواخر سال ۲۰۲۳ با توجه به بهبود روابط با ایالات متحده تقویت شود، سپس مجددا با اعمال مجدد تحریم های ایالات متحده ریال به شدت تضعیف شود و به ۲۹ هزار و ۷۷۸ هزار تومان به ازای هر دلار در پایان سال ۲۰۲۶ خواهد رسید.

ادامه دارد...